काठमाडौं (नेपालडोर) । नेपाली कांग्रेसका स्वर्गीय नेता एवं पूर्व प्रधानमन्त्री कृष्णप्रसाद भट्टराईले २ दशकअघि निर्वाचनको समयमा नेपाली कांग्रेसले मेलम्चीको पानी ल्याएर काठमाडौंका सडक पखाल्ने भाषण नै ठोक्नुभएको थियो । ०४८ सालको प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा काठमाडौं क्षेत्र नम्बर १ मा उम्मेदवार बनेर नेकपा मालेका महासचिव मदन भण्डारीसँग निर्वाचनमा प्रतिस्पर्धा गरेका स्वर्गीय भट्टराईको मेलम्चीको पानी ल्याउने भाषण सुनेको २१ वर्ष पूरा भयो । तर पनि मेलम्ची बन्ने या नबन्ने टुंगो छैन ।
नेताहरुका आश्वासनसँगै मेलम्चीको पानी पिउने आशामा बसेका काठमाडौंबासीको सपना पूरा हुन अझै धेरै समय लाग्ने भएको छ । मेलम्ची निर्माणको जिम्मा पाएको चीनको सरकार नियन्त्रित सीआरसीसी कम्पनीले ठेक्का तोडेर हिडेपछि बन्द भएको मेलम्ची खानेपानी योजनाको निर्माण अझै सुरु भएको छैन । मेलम्ची खानेपानी विकास समितिका अधिकारीहरु यसै वर्षदेखि मेलम्चीको निर्माण पुनः सुरु हुने बताउँछन् । जसको भरपर्दाे विश्वास गर्ने अवस्था छैन । किनभने सरकारी ढिलासुस्ति र काममा हेलचेक्र्याइ गर्ने हाम्रो चलनले अझै ४–५ वर्षमा पनि मेलम्ची बन्न मुस्किल छ ।
सीआरसीसीले यसै वर्ष आयोजना पूरा गर्ने शर्तमा ४ अर्ब २८ करोड रुपैयाँमा ठेक्का लिएको थियो । सीआरसीसीसँगै ठेक्का कबोल गरेका अन्य ३ चाइनिज कम्पनीले झण्डै ७ अर्ब रुपैयाँ हाराहारीमा काम गर्ने उल्लेख गरेका थिए । कम रकम कबोल गरेको सीआरसीसीलाई ठेक्का दिनु नै गलत भएको अहिले समितिका अधिकारीहरु स्वीकार्छन् । अब मेलम्चीको बाँकी काम पूरा गर्न करिव ८ अर्ब रुपैयाँ खर्च हुने अधिकारीहरुको भनाइ छ ।
सीआरसीसीले करिव २० प्रतिशत काम गरेको छ । साढे २७ किलोमिटर लामो सुरुङ निर्माण गर्नुपर्नेमा साढे ६ किलोमिटरमात्र सुरुङ निर्माण भएको समितिका उपकार्यकारी निर्देशक घनश्याम भट्टराईले बताए । सीआरसीसीले छोडेर हिडेपछि समितिले एसियाली विकास बैंकलाई आयोजनाको पछिल्लो अवस्थाको मूल्याङकन प्रतिवेदन पठाइसकेको छ भने ठेक्का आह्वान पनि गरिसकेको छ । एडिबीले मूल्याङन प्रतिवेदन अध्ययन गरेर समितिलाई सुझावसहित पठाउने र त्यसपछि बोलकबोल ठेक्का खोल्ने समितिले जनाएको छ । समितिका अनुसार यी काम पूरा हुन करिव २ महिना लाग्छ । दुईमहिनामा यी काम पूरा गरेर पुनः मेलम्ची निर्माण सुरु हुने समितिका उपकार्यकारी निर्देशक भट्टराईले जानकारी दिए ।
मेलम्चीबाट दैनिक १७ करोड लिटर पानी ल्याउने योजना छ । काठमाडौंको जनसंख्या ८ लाख रहेको समयमा योजना सुरु भएको हो । ८ लाखमाथि थप १६ लाख जनतालाई पुग्ने पानी मेलम्चीबाट ल्याउन सुरु गरिएको योजना चीनको ठेकेदार संस्थाले यसै वर्ष अर्थात सन् २०१३ मा पूरा गर्ने कबोल गर्दै निर्माण थालेको थियो । उसले छोडेर हिडेपछि यो योजना पूरा गर्न थप ३ वर्ष लाग्ने मेलम्चीका अधिकारीहरुको भनाइ छ । काठमाडौंको जनसंख्या २५ लाखमाथि पुगिसकेको अवस्थामा मेलम्चीको पानी आइपुग्ने समयमा त्यो पर्याप्त हुनेछैन । तीन वर्षपछि योजना पूरा भएमा पनि काठमाडौंका लागि पानीको बैकल्पिक श्रोत खोज्नु पर्ने मेलम्चीका कर्मचारीहरु नै बताउन थालिसकेका छन् ।
नेताहरुका आश्वासनसँगै मेलम्चीको पानी पिउने आशामा बसेका काठमाडौंबासीको सपना पूरा हुन अझै धेरै समय लाग्ने भएको छ । मेलम्ची निर्माणको जिम्मा पाएको चीनको सरकार नियन्त्रित सीआरसीसी कम्पनीले ठेक्का तोडेर हिडेपछि बन्द भएको मेलम्ची खानेपानी योजनाको निर्माण अझै सुरु भएको छैन । मेलम्ची खानेपानी विकास समितिका अधिकारीहरु यसै वर्षदेखि मेलम्चीको निर्माण पुनः सुरु हुने बताउँछन् । जसको भरपर्दाे विश्वास गर्ने अवस्था छैन । किनभने सरकारी ढिलासुस्ति र काममा हेलचेक्र्याइ गर्ने हाम्रो चलनले अझै ४–५ वर्षमा पनि मेलम्ची बन्न मुस्किल छ ।
सीआरसीसीले यसै वर्ष आयोजना पूरा गर्ने शर्तमा ४ अर्ब २८ करोड रुपैयाँमा ठेक्का लिएको थियो । सीआरसीसीसँगै ठेक्का कबोल गरेका अन्य ३ चाइनिज कम्पनीले झण्डै ७ अर्ब रुपैयाँ हाराहारीमा काम गर्ने उल्लेख गरेका थिए । कम रकम कबोल गरेको सीआरसीसीलाई ठेक्का दिनु नै गलत भएको अहिले समितिका अधिकारीहरु स्वीकार्छन् । अब मेलम्चीको बाँकी काम पूरा गर्न करिव ८ अर्ब रुपैयाँ खर्च हुने अधिकारीहरुको भनाइ छ ।
सीआरसीसीले करिव २० प्रतिशत काम गरेको छ । साढे २७ किलोमिटर लामो सुरुङ निर्माण गर्नुपर्नेमा साढे ६ किलोमिटरमात्र सुरुङ निर्माण भएको समितिका उपकार्यकारी निर्देशक घनश्याम भट्टराईले बताए । सीआरसीसीले छोडेर हिडेपछि समितिले एसियाली विकास बैंकलाई आयोजनाको पछिल्लो अवस्थाको मूल्याङकन प्रतिवेदन पठाइसकेको छ भने ठेक्का आह्वान पनि गरिसकेको छ । एडिबीले मूल्याङन प्रतिवेदन अध्ययन गरेर समितिलाई सुझावसहित पठाउने र त्यसपछि बोलकबोल ठेक्का खोल्ने समितिले जनाएको छ । समितिका अनुसार यी काम पूरा हुन करिव २ महिना लाग्छ । दुईमहिनामा यी काम पूरा गरेर पुनः मेलम्ची निर्माण सुरु हुने समितिका उपकार्यकारी निर्देशक भट्टराईले जानकारी दिए ।
मेलम्चीबाट दैनिक १७ करोड लिटर पानी ल्याउने योजना छ । काठमाडौंको जनसंख्या ८ लाख रहेको समयमा योजना सुरु भएको हो । ८ लाखमाथि थप १६ लाख जनतालाई पुग्ने पानी मेलम्चीबाट ल्याउन सुरु गरिएको योजना चीनको ठेकेदार संस्थाले यसै वर्ष अर्थात सन् २०१३ मा पूरा गर्ने कबोल गर्दै निर्माण थालेको थियो । उसले छोडेर हिडेपछि यो योजना पूरा गर्न थप ३ वर्ष लाग्ने मेलम्चीका अधिकारीहरुको भनाइ छ । काठमाडौंको जनसंख्या २५ लाखमाथि पुगिसकेको अवस्थामा मेलम्चीको पानी आइपुग्ने समयमा त्यो पर्याप्त हुनेछैन । तीन वर्षपछि योजना पूरा भएमा पनि काठमाडौंका लागि पानीको बैकल्पिक श्रोत खोज्नु पर्ने मेलम्चीका कर्मचारीहरु नै बताउन थालिसकेका छन् ।
No comments:
Post a Comment