छात्राबासमा लागुऔषध र सेक्स व्यापार

काठमाडौं । घरजग्गा कारोबार सुस्ताएपछि च्याउसरी खुलेका आकाशीय र निजीस्तरमा संचालित छात्राबास सेक्स र लागुऔषध प्रयोग गर्ने थलो बन्दै गएका छन् । दैनिकी गुजार्न बिहानदेखि नै काममा व्यस्त बन्ने अभिभावले आफ्ना सन्तानलाई महंगो रकम तिरेर छात्रावासमा राख्दै आएका छन् । छोराछोरी छात्राबासमा राखेर उनीहरुप्रति ध्यान दिन नसक्दा विद्यार्थी कुलतमा फस्दै गएका हुन् ।
प्रहरीको लागुऔषध नियन्त्रण व्युरोले काठमाडौं शंखमुलमा रहेको प्याराडाइज होस्टलमा खैरो हेरोइन सेवन गर्दै रहेका विद्यार्थीलाई केही अघि नियनत्रणमा लियो । अहिले प्याराडाइजले नाम नै परिवर्तन गरेर छात्रावास नै चलाउदै आएको छ ।
दैनिकीसँगै पछिल्लो समयमा अभिवाकले आफ्ना सन्तानलाई होस्टलमा राख्ने चलन बढेको छ । अविभावकमा छोरा–छोरीलाई होस्टलमा राख्यो भने राम्रोसँग पढ्छ भन्ने मनोविज्ञानले गर्दा शहरी परिवारका सन्तानलाई होस्टलमा राख्ने चलन झन बढेको छ भने ग्रामीण भेगबाट राजधानी आइ पढ्ने विद्यार्थीको पहिलो रोजाइपनि होस्टल हुने गरेको छ ।
राजधानीको महंगीले गर्दा एकमहिनाको सम्पुर्ण खर्च र गर्नुपर्ने परिश्रम भन्दा होस्टल उत्तम विकल्प भएकाले पनि होस्टलमा बसेर अध्ययन गर्ने विद्यार्थीको संख्यामा बृद्धि भएको छ ।
होस्टलमा बसेर अध्ययन गर्दा विद्यार्थीको लागि जति सजिलो हुन्छ, आफैंले डेरा लिएर बढ्दा त्यति सजिलो हुँदेन् । शायद त्यही भएर होला पछिल्लो समयमा होस्टलमा बस्ने विद्यार्थीको संख्यामा बृद्धि भइरहेको छ ।
हिजो आज राजधानीका टोल टोलमा होस्टल खुलेका छन् । कतिपयलाई होस्टल कमाउने राम्रो व्यापार पनि भएको छ । त्यसमा पनि महिला होस्टल संचालन गर्नेको सख्या बढी रहेको छ । महिला होस्टल संचालन गर्दा कम रिक्स हुने हुनाले पनि महिला होस्टलप्रतिको आकर्षण बढेको हो । तर, त्यस्ता होस्टलमा पछिल्लो समयमा अनैतिक गगितिविध हुन थालेको प्ररहीले जनाएको । त्यस्ता अनैतिक गतिविधि रोक्न अहिले अनुगमन हुन थालेको छ ।
आवासीय विद्यालय र निजीस्तरबाट सञ्चालित छात्रवासमा अनैतिक गतिविधि हुन थालेको निष्कर्षसहित त्यसलाई रोक्न अनुमगन सुरु भएको छ ।
 पहिलो चरणमा उपत्यकामा रहेका छात्रवास अनुगमन गर्ने र क्रमशः देशभर पुग्ने जनाइएको छ । काठमाडौंका सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारीको संयोजकत्वमा गठित छात्रवास (होस्टेल) सञ्चालन तथा व्यवस्थापनसम्बन्धी ‘मापदण्ड मस्यौदा समिति’ले बनाएको मापदण्डअनुसार गठित छात्रवास अनुगमन समितिले शनिबार अनुगमन सुरु गरेको हो ।

समितिले गत पुस १ गतेदेखि लागू भएको मापदण्ड पालना भए÷नभएको अनुगमन गर्नेछ । काठमाडौंका प्रमुख जिल्ला अधिकारी चूडामणि शर्माको संयोजकत्वमा स्थानीय विकास अधिकारी, जिल्ला शिक्षा अधिकारी, घरेलु अधिकृत, काठमाडौं प्रहरी परिसर प्रमुख, नेपाल होस्टेल व्यवसायी संगठन सदस्य र सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी सदस्यसचिव रहेको अनुगमन समिति रहेको छ ।
काठमाडौं उपत्यकामा करिब पाँच सय छात्रवास छन् । तीमध्ये दुई सय ‘नेपाल छात्रवास व्यवसाय एसोसिएसन’मा आबद्ध छन् । अनुगमन समितिका अनुसार समितिले छात्रवासमा बस्ने छात्रछात्राको व्यक्तिगत विवरण अभिलेख, आन्तरिक आचारसंहिता, पुस्तकालय, अपांगमैत्री छात्रवास, सञ्चार उपलब्धता, छात्रवासमा प्रवेश गर्दा र बाहिरिँदाको अभिलेख, सुरक्षा गार्ड, आन्तरिक सुपरीवेक्षणदेखि सरोकारवाला निकायमा नवीकरण भए÷नभएको हेर्नेछ ।
छात्रवासहरू दुव्र्यसनीको अखडा हुन थालेको भन्ने प्रहरी अध्ययनको निष्कर्षपछि प्रहरीकै सक्रियतामा अनुगमन थालिएको प्रहरी वृत्त नयाँबानेश्वरका प्रहरी नायव उपरीक्षक भीमप्रसाद ढकालले बताए । उनका अनुसार मापदण्डमा नरहेका छात्रवासलाई मापदण्ड पूरा गर्न निर्देशन दिइनेछ र पूरा नगरे कानुनअनुसार कारबाही थालिनेछ ।
एसोसिएसनकी अध्यक्ष किरण राजभण्डारीका अनुसार छात्रवास व्यवस्थित सञ्चालन गर्न अनुगमन सुरु गर्न लागिएको हो । केही छात्रवास सञ्चालकहरू मापदण्ड पूरा गर्नुको साटो ‘पेइङ गेस्ट’ राखेको भन्दै तर्किन थालेपछि अनुगमन सुरु गरेको राजभण्डारीले बताइन् । उनका अनुसार देशभरका हजारभन्दा बढी छात्रवासलाई एउटै छातामा ल्याएर सबैका समस्या समाधान गर्ने योजना छ ।
छात्रवासहरूमा लागुऔषध सेवन, गुण्डागर्दी र आपराधिक गतिविधि बढेको पाइएपछि अनुगमन सुरु गरिएको काठमाडौं प्रहरी परिसरका प्रमुख प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक रणबहादुर चन्दले बताए । उनका अनुसार अनुगमनबाट छात्रावास, अभिभावक, विद्यालय सबैलाई फाइदा पुग्नेछ ।
अविभावकले आफ्ना सन्तान होस्टलमा बसेको र उनीहरुले राम्रोसँग अध्यायन गरिरहेको ठानेका बेला कतिपय होस्टलमा बस्ने युवा विद्यार्थीहरुले त चरेशको कारेकारसम्म गर्न लागेको प्रहरीले फेला पारेको छ । होस्टलमा अनुशासनमा बस्नुपर्ने, मनलागेको काम गर्न नपाइएने भएकाले पनि युवा विद्यार्थीहरुले लागुपदार्थको कारोवारमा संलग्न हुने गरेको पाइएको नयाँ बानेश्वर प्रहरी बृतका डिएसपी भीमप्रसाद गौतम बताउँछन् ।