प्रदर्शन गर्न खोज्ने १७ तिब्बति पक्राउ

सुरेन्द्र सुवेदी
    काठमाडौं, फागुन २७ ।  चिनियाँ शासनविरुद्ध असफल बिद्रोह गरेको ५४ औं वार्षिकोत्सवका अबसरमा प्रदर्शन गर्न खोजेका १७ जना तिब्बति पक्राउ परेका छन् । राजधानी र बाहिर रहेका  तिब्बती शरणार्थीले आत्मदाहसमेतका कृयाकलाप गर्ने आशंकामा कडा सुरक्षा रणनीति अपनाएको प्रहरीले तिब्बतिलाई पक्राउ गरेको हो । प्रहरीले आइतवार राजधानी तथा उपत्यका वाहिर रहेका तिब्बति शरणार्थी शिविरहरुमा सुरक्षा सतर्कता बढाएको थियो ।
    महानगरीय प्रहरी परिसर हनुमानढोकाले अबाञ्छित गतिविधि गर्नसक्ने आशंकामा १७ जना तिब्बतिलाई नियन्त्रणमा लिएको जनाएको छ । परिसरका प्रमुख प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक रणबहादुर चन्दका अनुसार पक्राउ परेकामध्ये १४ जना छुटेका छन् । गत फागुन २ गते तिब्बतीयन नागरिक डोमन डुक्चेले पेट्रोल छर्केर आत्मदाह गरेपछि १० मार्च आसपासमा तिब्बतिको प्रदर्शन र आत्मदाह हुनसक्ने आँकलनसहित प्रहरीले कडा सुरक्षा रणनीति बनाएको थियो । बौद्ध स्तुपा परिसरमा आफैँमाथि पेट्रोल छर्केर आगो लगाएका डुक्चेको उपचारका क्रममा मृत्यु भएको थियो । सो आत्मदाहपछि     तिब्बति शरणार्थी शिविरहरुमा प्रहरीले निगरानी बढाएको थियो । सो घटनाप्रति चिनले चासो व्यक्त गर्दै परराष्ट्र मन्त्रालयलाई ‘प्रोटेस्ट नोट’ बुझाइसकेको छ ।
सन् १९५९ मार्च १० मा तिब्वतको पोतला दरबारबाट बिद्रोह गर्दै तिब्बति धर्मगुरु दलाई लामा भारतको शरणमा पुगेका थिए । चिनविरुद्ध असफल विद्रोह भएको त्यही दिनलाई तिब्बतीहरु मुक्ति दिवशको रुपमा मनाउँदै आएका छन् । चीन सरकारले परराष्ट र गृहमन्त्रालयलाई चीन बिरोधी गतिविधि रोक्न पटकपटक आग्रह गर्दै आएको छ । उसको यस्तो आग्रहबीच पनि आत्मदाहको घटना भएकोले थप अवाञ्छित गतिविधि हुन नदिन प्रहरी सजग रहेको  अधिकारीहरु बताउँछन् । काठमाडौं परिसरका प्रहरी उपरीक्षक उत्तमराज सुवेदीले भने, ‘तिब्बतीहरुलाई  चीनविरुद्ध कुनै पनि गतिविधि गर्न नदिन कडा निर्देशन जारी गरिसकेका छौँ ।’
स्रोतका अनुसार आइतवार कुनै पनि प्रदर्शन नगर्न र कथित बार्षिकोत्सब कार्यक्रम आयोजना नगर्न जिल्ला प्रशासन कार्यालय काठमाडौंले शरणार्थी शिविरमा निर्देशन दिएको थियो । सो निर्देशनपछि शिविरहरुमा कुनै पनि औपचारिक कार्यक्रम आयोजना नभएको सम्वद्ध स्रोतले जनाएको छ । गृह मन्त्रालयले काठमाडौंवाहेक कास्की, बाग्लुङ र रसुवामा बस्दै आएका तिब्बतिहरुलाई पनि सचेत गराएको थियो ।
तिब्बतिहरुको सम्भावित गतिविधि रोक्न मन्त्रालयले नेपाल–चीन सीमानाकामा नि सुरक्षा सतर्कता बढाएको थियो ।  नेपालमा रहेका करिव २० हजार तिब्बती शरणार्थी बसोबास गर्दै आएका छन् । ती स्थानमा स्थानमा प्रहरीले युनिट नै परिचालन गरेको जनाएको छ ।
    आत्मदाह गरेका तिब्बति नागरिक  डुक्चेलाई सहिद घोषणा गर्नु पर्ने मागसहित त्रिवि शिक्षण अस्पताल पुगेका चारजना तिब्बतिलाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएर सार्वजनिक मुद्दा लगाइसकेको छ । केही दिनअघि ललितपुरको जावलाखेलमा प्रदर्शनमा उत्रेका ३७ जना शरणार्थीलाई नियन्त्रणमा लिएर छोडिएको प्रहरीले जनाएको छ ।