नेपाली सेनाले हालसम्म भारत, पाकिस्तान, बंगलादेश, श्रीलंका र माल्दिभ्सका सेनासँग सम्बन्ध विस्तार गरेको छ, भुटान र अफगानिस्तानसँग बाँकी छ ।
पर्शुराम काफ्ले
काठमाडौं, माघ २२ । दक्षिण एसियाका चार मुलुकका सेनासँग नेपाली सेनाले दुईपक्षीय सम्बन्ध विस्तार गरेको छ । भारत, पाकिस्तान र बंगलादेशको सेनासँग मात्र पुरानो सम्बन्ध रहेकोमा सेनाले यसपटक श्रीलंका र माल्दिभ्ससँग सम्बन्ध सुमधुर बनाएको छ । श्रीलंका र माल्दिभ्ससँग तालिम र सेमिनारका तहमा सीमित सम्बन्ध प्रधानसेनापति गौरव शमशेर राणाको भ्रमणपछि दुईपक्षीय सम्बन्धमा बदलिएको छ । भुटान र अफगानिस्तानको सेनासँग नेपाली सेनाको दुईपक्षीय सम्बन्ध विकसित हुन बाँकी छ ।
नेपाली सेना र भारतीय सेनाबीच भारत स्वतन्त्र भएदेखि आपसी सम्बन्ध रहेको छ । दुवै सेना प्रमुखहरू एक अर्काको सेनाका मानार्थ प्रमुख रहँदै आएका छन् । नेपालको पाकिस्तान र बंगलादेशका सेनासँग दुईपक्षीय सम्बन्ध छ । भारत, पाकिस्तान र बंगलादेशमा नेपाली सेनाका सैन्य सहचारी रहँदै आएका छन्, दुईपक्षीय तालिम पनि बाक्लै हुने गरेको छ । प्रधानसेनापति राणाको भ्रमणले माल्दिभ्स र श्रीलंकाका सेनासँगको दुईपक्षीय सम्बन्ध सुमधुर भएको सैनिक मुख्यालयको विश्लेषण छ ।
मुख्यालयका अनुसार सन् २०१० देखि नेपालमा कमाण्ड तथा स्टाफ तालिमका लागि श्रीलंकाली सेना सहभागी हुँदै आएका छन् । बर्सेनि एक श्रीलंकाली सैनिक प्रशिक्षार्थी सहभागी हुँदै आएका छन् । यसबाहेक नेपालमा हुने प्यारा बेसिक फोर्स, भिआइजेडब्ल्यु, माउन्टेन वारफेयरकोर्समा पनि श्रीलंकाली सैनिकको सहभागिता हुँदै आएको छ । श्रीलंकामा सञ्चालित डिफेन्स सर्भिस कमाण्ड एण्ड स्टाप कोर्स, प्रतिविद्रोह, जंगल वारफेयर कोर्स तथा अन्य रणनीतिक मामिलाका सेमनारमा नेपाली सैनिक सहभागी हुँदै आएका छन् । हालसम्म तालिम र सेमिनार गरी जम्मा १९ जना नेपाली सैनिक सहभागी भएका छन् । माल्दिभ्सको सेनाले २०६८ सालदेखि नेपालमा सञ्चालित आर्मी अफिसर क्याडेड कोर्समा सहभागिता जनाउँदै आएका छन् । नेपाली सैनिक पनि माल्दिभ्समा तालिमका लागि सहभागी हुन थालेका छन् ।
नेपालमा भारतीय सेनापति विक्रम सिंहको भ्रमण भएबाहेक अन्य मुलुकका सेनापतिको भ्रमण भएको छैन । अब श्रीलंका र माल्दिभ्सबाट सेनापतिले नेपाल भ्रमण गर्ने सम्भावना रहेको सैनिक प्रवक्ता सहायक रथी जगदीश चन्द्र पोखरेलले बताए । ‘प्रायः यस्ता भ्रमण बराबरीमा आधारित हुन्छ, उताबाट पनि भिजिट होला,’ पोखरेलले भने ।
चार दिने औपचारिक भ्रमणका क्रममा प्रधानसेनापति गौरब शमशेर जबरा शनिबारदेखि श्रीलंकामा छन् । उनी माल्दिभ्सको भ्रमण सकेलगत्तै कोलोम्बो पुगेका हुन् । यो भ्रमणमा दुई सेनाबीचका आपसी सम्बन्धसँगै दक्षिण एसियाको समग्र सुरक्षाका विविध आयामले छलफलमा प्रवेश पाएको छ । दक्षिण एसियाको सबैभन्दा पुरानो सेनासँग दुई पक्षीय सम्बन्ध मजबुत पार्न माल्दिभ्स र श्रीलंकाले देखाएको तत्परता नेपाली सैनिक नेतृत्वले आत्मसात गरेपछि पहिलोपटक प्रधानसेनापतिको यो भ्रमण भएको हो ।
प्रधानसेनापति राणाले श्रीलंकाली समकक्षी लेफ्टिनेन्ट जनरल आरएमडी रत्नायके, जलसेनाका उपप्रमुख जयनाथ कोलम्बागालगातसँग दुईपक्षीय छलफल गरेका छन् । श्रीलंकाको स्वतन्त्रता दिवसमा विशिष्ठ पाहुनाका रूपमा निम्त्याइएका प्रधानसेनापतिले विगतमा पृथकतावादी आन्दोलनको केन्द्र जाफ्ना प्रायद्वीपको सुरक्षा र श्रीलंकाली सेनाको सफल प्रतिविद्रोहका बारेमा जानकारी हासिल गरेका छन् । नेपाली सेनाले विश्वका कठिन अवस्थाका संकटग्रस्त मुलुकमा शान्ति स्थापक मिसनमा सफलतापूर्वक जिम्मेवारी पूरा गरेको अनुभव यो क्षेत्रमा अन्य सेनाका लागि काम लाग्ने जानकारहरू बताउँछन् । दक्षिण एसियाली मुलुकका सेनाबीच संयुक्त सैन्य अभ्यास पनि अपरिहार्य रहेको सैनिक प्रवक्ता पोखरेलको भनाइ छ । ‘अन्य मुलुकसँग सेनाको तहमा विकसित हुने दुईपक्षीय सम्बन्धले मुलुकको विदेश नीति सञ्चालनमा पनि सहयोग पुग्नेछ र हाम्रो कूटनीतिक क्षमता अभिवृद्धि हुनेछ,’ प्रवक्ता पोखरेलले भने ।
दक्षिण एसियामा भारत, पाकिस्तान, बंगलादेश, श्रीलंका र नेपाली सेना सबैभन्दा मजबुत मानिन्छन् । ‘स्थापना र सामथ्र्यको इतिहासका आधारमा नेपाली सेनालाई पहिलो भन्नुपर्छ किनभने भारतीय उपमहाद्वीपमा अंग्रेज उपनिवेश कायम रहेका बेला उसको सेनासँग आमनेसामने भिडेर इतिहास रच्ने नेपाली सेना मात्रै हो,’ बहालवाला एक सहायक रथीले भने । प्रधानसेनापति जबरा शुक्रबार श्रीलंकाबाट स्वदेश फर्किंदैछन् ।
No comments:
Post a Comment